In 1285 kregen koning Edward I van Engeland en graaf Floris V van Holland het aan de stok over een brief, waarin de koning het op Voorne gelegen Den Briel als stad had aangeduid. Interessanter dan de zoveelste ruzie tussen deze aartsvijanden is de vraag waar Den Briel in het bijgaande privilege zoveel koninklijke goedgunstigheid aan had te danken.
Het antwoord op die vraag zal wellicht uit Engeland komen, waar een in Den Briel geboren cliënte van 'De STEEG' haar Engelse echtgenoot opdracht heeft gegeven om uit te zoeken wat de koning heeft bezield om bewoners van Den Briel het recht toe te kennen om in zijn rijk te moorden, te stelen en te verkrachten. Bijna zonder repercussies, omdat de Engelse Sheriffs een Brielse dader in geen geval mochten arresteren en ook hun bezittingen of 'koopmanschappen' niet in beslag konden nemen. 

In afwachting van de uitkomsten van het Engelse onderzoek vraagt 'De STEEG' zich af of het privilege niet door een plaatsverwisseling op Voorne is terechtgekomen. Koning Edward I was namelijk alles behalve de eerste Engelse koning die Edward heette. Edward I was een Plantagenet; afstammeling van de Normandische hertog William, die in 1066 bij Hastings de Engelse troon had veroverd op de door de voorlaatste Angel-Saksische koning aangewezen opvolger. 

Van 8 juni 1042 tot 4 januari 1066  was de kroon echter gedragen door Edward the Confessor (Edward de Belijder - een bijnaam die zijn vroomheid aanduidde), de voorlaatste Angelsaksische koning die na zijn dood heilig is verklaard. Edward is begraven in de door hemzelf opgerichte Westminster Abbey en alleen omdat de heilige daar zijn laatste rustplaats heeft gevonden zijn bijna alle latere koningen van Engeland in die kerk gekroond; vlakbij het praalgraf van de heilige koning. Edward the Confessor is naar alle waarschijnlijkheid ook afgebeeld achterop de 'coronation chair' (kroningsstoel) die Edward I - tot grote woede van zijn Noorderburen -  in 1300-01 om de Stone of Scone heen liet maken. (Aan de traditie om de Schotse koningen op deze Steen te kronen, kwam in 1296 een eind toen de Engelsen de Steen naar Westminster Abbey ontvoerden.)

Ook na de machtsovername van 1066 kenden de koningen uit het huis Plantagenet grote waarde toe aan Edward the Confessor en alles wat met hem te maken. De Normandische claim op de Engelse troon verliep overigens via zijn moeder, Emma van Normandië.

Edward the Confessor had eenin 1643 tijdens de Engelse Burgeroorlog verwoest paleis in The Brill (waarvan de naam ook wel werd geschreven als The Brile) in Buckinghamshire. 

De connectie met de heilige Edward heeft het plaats eeuwenlang geen windeieren gelegd. Zeker niet nadat het misverstand was gerezen, dat Edward (onder wiens bewind Engeland een periode van voorspoed en vrede had doorgemaakt) in The Brill zou zijn geboren. Middeleeuwse Engelsen spraken eerbiedig over de Royal Village of the Brill. Misschien was het aan door de koning van Engeland die Edward the Confessor als zijn naamheilige beschouwde, aan de poorters van het Voornse Den Briel verstrekte privilege oorspronkelijk wel bestemd geweest voor de bewoners van de bijna gelijknamige* zogenaamde geboorteplaats van de heilige voorganger van Edward I.

Tot 1348 was Edward I de (eerste) patroonheilige van Engeland en hij is - sinds het drama van Charles & Diana wel heel opmerkelijk! - nog altijd de beschermheilige van de Britse koninklijke familie, moeilijke huwelijken en gescheiden echtgenoten.

The Royal Village of The Brill

The Brill telt nu nog slechts zo'n 1100 inwoners. Tot 1935 was 't het noord-westelijke eindpunt van de Londense Underground. In de loop der eeuwen is de naam The Brill officieel Brill geworden; de naam die de Engelsen in vroeger tijden ook al voor het Hollandse Den Briel gebruikten. De namen van Den Briel en The Brill hebben overigens niets met elkaar te maken. De Engelse naam bestaat uit een samentrekking van een uit een Keltische taal stammende woord breg en een Angelsaksisch woord, met precies dezelfde betekenis: hyll. The Brill betekent dus gewoon hill of in het Nederlands heuvel.

Voor de goede orde: als we Knight's London (een in de 19e eeuw zeer befaamd geschiedenis- en reisboek) mogen geloven moet er in Engeland een Romeins legerkamp hebben gelegen, dat na het vertrek van de oorspronkelijke eigenaren ook al Brill en Brile werd genoemd. Om dit Romeinse Brill van het koninklijke The Brill te onderscheiden, sprak men wel van 'Saint Pancras Brill'. 

Naar verluidt heeft Brill in Buckinghamshire J.R.R. Tolkien bij het schrijven van The Lord of the Rings geinspireerd voor de beschrijving van het plaatsje Bree (in het Nederlands: Breeg) en de het omliggende Breeland (Breegland).

Het stokoude reisboek meldt, dat het Voornse Den Briel en het van de aardbodem verdwenen 'Saint Pancras Brill' oorspronkelijk legerkampen van Julius Ceasar zouden zijn geweest. Enerzijds weten we, dat het boek wat Den Briel betreft ernaast zit. Anderzijds weten we, dat Den Briel niet de eerste stad zou zijn die deze naam draagt. En dat de mysterieuze voorganger van Den Briel ooit in zee moet zijn verdwenen.
Historici hebben heel lang aangenomen, dat Voorne, voordat de polders werden drooggelegd, een soort waddengebied moet zijn geweest, waar zich, op hoger gelegen eilandjes, hooguit een paar vissers wilden vestigen. Recente opgravingen hebben echter aangetoond, dat op het grondgebied van het Brielse dorp Vierpolders een Romeins belastingkantoor heeft gestaan. Die vondst heeft tevens aangetoond, dat de belastingplichtige landbouwers opmerkelijk welvarend moeten zijn geweest. Uit bodemvondsten blijkt, dat de regio Voorne in de Romeinse tijd handelscontacten onderhield met verre delen van het Romeinse rijk. Wellicht verliepen dergelijke handelscontacten via een door een Romeinse versterking beschermde handelshaven, die men, nadat de resten van deze plaats voorgoed in zee waren verdwenen, (Den) Ouden Briel/Oudenbriel is gaan noemen?

*  (Tekst gaat na voetnoot verder.) Bijna gelijknamig? In een uit 1280 (dus vijf jaar voordat de aanstootgevende koninklijke brief werd geschreven) daterende 'attestatie' over het onderhoud van het Brielse vuurbaken 'ten Ouden Brile' is sprake van de volgende tekst: "ic hebbe gheuen dar karken ende den helighengheste ten brile orlof te makene tue vireberghe ten ouden brile." Voor alle duidelijkheid: ten briele betekent te Den Briel. Nog in 1930 werd er door taalpuristen geklaagd over slordige auteurs die - net als 'De STEEG' - ten onrechte te Den Briel schreven. In goed-Nederlands hoort de combinatie te en den als ten geschreven te worden. Als Den Briel in het middeleeuwse Nederlands Brile zou hebben geheten, dan had men in 1280 'te brile' geschreven; zonder N. Wellicht heeft lezen van allerlei stokoude teksten er in 1813 toe geleid, dat de van deftigheid overlopende Brielse ambtenaren en bestuurders op het bij nader inzien  marketingtechnisch zeer ongelukkige idee zijn gekomen, dat Den Briel oorspronkelijk alleen maar Brile of Brila zou hebben geheten. Zelfs in het Googletijdperk levert het besluit om de naam Den Briel bij het oud vuil te zetten en te vervangen door een deftige variant die twee eeuwen later nog niet landelijk bekend is geraakt, allerlei problemen op. Het roemruchte (maar op landkaarten, 'ANWB-borden' en TomToms als gevolg van het omdopen totaal onvindbare) Den Briel draagt naast de Nederlandse namen al eeuwenlang de  Engelse naam Brill. Taalkundigen noemen de plaatsnaam in de oorspronkelijke taal het endoniem. De versie in de buitenlandse taal noemen ze het exoniem. Op Voorne is Den Briel dus het endoniem en Brill het exoniem. 

Zelfs de gewoonlijk zeer kuise Brielse geschiedschrijver Johan Been had zo zijn bedenkingen bij de relatie tussen graaf Floris V en Catharina van Durbuy, de moeder van zijn meest geliefde schildknaap Gerard van Voorne, die na de dood van haar eerste man de heerlijkheid en het slot van Teylingen van de graaf ontving. Aan het geschenk was de ontbindende voorwaarde verbonden, dat Teylingen, wanneer Catharina hertrouwde, (weer) aan de graaf of zijn opvolger zou vervallen. Die voorwaarde is volledig genegeerd, toen Catharina na de geweldige dood van Floris V toevallig hertrouwde met de man die verantwoordelijk was voor de afwikkeling van de graaflijke nalatenschap.    

Voor een graaf, die niet op een landgoed meer of minder keek als het op de moeder van Het Kind Van (officieel Albert van) Voorne aankwam, was het een koud kunstje om de koningen van Frankrijk en Engeland tegen elkaar uit te spelen.

Van 1154 tot 1485 stamden de Engelse koningen uit de ook binnen de familie erg ruziezoekerige familie Plantagenet. Onder de Plantagenets was het traditie, dat de koning van Engeland (vaak gewapenderhand) zijn rechten op de Franse troon opeiste en vice versa. De Plantagenets en het Franse Huis van Capet waren geen (Keltische) Galliërs, zoals we die van Asterix & Obelix kennen, maar Franken; een Germaanse stam, die rond 500 na Christus vanuit bepaalde regio's in het huidige Beieren, Baden-Württemberg, Thüringen en Hessen eerst over Frankrijk en later ook over de Nederlanden hebben verspreid. In Frankrijk werden ze zo machtig, dat het land naar hen werd genoemd. (Niet verder vertellen, ten huize van 'De STEEG' vloeit een sinds die tijd zeer sterk verdunde dosis Frankisch bloed.)

Het leger van de eerste Engelse koning uit het Huis Plantagenet geweest (Henry II), had het op op een gegeven moment, zowel in Engeland als Frankrijk, aan de stok met troepen van zijn eigen vrouw (Eleanor), zijn oudste zoons (Henry junior, [koning] Richard [I] en Geoffrey) en zijn Franse concurrent (Lodewijk VII). De koning had maar een klein deel van het huidige Frankrijk in handen. Het merendeel van het land behoorde toe aan de 'Engelse' Plantagenets of aan koningin Eleanor, die niet van plan was om het regeren over haar eigendommen aan haar man over te laten. Door die voor een middeleeuwse vrouw opmerkelijk geëmancipeerde houding verwierf de koningin de spotnaam 'She-wolf' (Wolvin). Uiteindelijk zou de door zoveel ongehoorzaamheid getergde echtgenoot Henry II de moeder van zijn kinderen van 1173 tot aan zijn dood in 1189 gevangen laten zetten.

De tegen hun eigen echtgenoot en vader oorlogvoerende vrouw en zonen hadden onderling ook wel eens mot. En soms waren ze afwisselend bondgenoot en vijand van de koning van Frankrijk, die met de moeder getrouwd was geweest voordat ze haar Engelse man aan de haak sloeg en die twee Franse prinsessen bij haar had verwekt. Om de gecompliceerde familierelaties te illustreren: 'Young Henry', zoon van de Engelse koning Henry II en de eerste echtgenote van de koning van Frankrijk, trouwde met Margaretha de France; dochter uit het tweede huwelijk van de eerste echtgenoot van de Engelse koningin.

Sint Edward, onder meer beschermheilige van koningen en slechte huwelijken, zal het er druk mee hebben gehad!

Henry II heeft mogelijk geluk gehad. Over de echtgenote van koning Edward II (1307 - 1327), Isabella van Frankrijk, is eeuwenlang geroddeld, dat zij haar huwelijksproblemen zou hebben opgelost door een gloeiendhete pook of ijzeren staaf in de anus van haar echtgenoot in te laten brengen.

Het kwade bloed binnen de familie Plantagenet (die eigenlijk Angevin [= van Anjou] heette) werd teruggevoerd tot een zekere Melusine, een verre voormoeder van het huis. Toen het een naamloze graaf van Anjou eindelijk opviel, dat de geliefde echtgenote die hem zoveel kinderen had gebaard, elke keer, vlak voordat de mis begon, de kerk verliet, gaf hij zijn wachters opdracht haar de eerstvolgende keer te dwingen om de mis bij te wonen. 
Op het moment, dat de wachters gevolg gaven aan het bevel van hun meester, viel de kleding van de Edele Vrouw op de grond en vloog ze in de vorm van een demon door een raam naar buiten.

Zinspelend op de demonische afkomst van de koninklijke familie zou koning Richard I de volgende, waarschijnlijk grappig bedoelde uitspraak hebben gedaan:"From the Devil we came and to the Devil we must return." ("We kwamen van de Duivel en moeten terugkeren naar de Duivel.") 

Richard I wenste in 1189 geen Joden toe te laten tot zijn kroning. Ter verhoging van de feestvreugde organiseerden zijn aanhangers een qua wreedheid aan de Holocaust herinnerende massaslachting onder zijn joodse onderdanen. 

Deze gruwelijke misdaad tegen de menselijkheid verhindert de Engelsen nog altijd niet om de demonische koning tot op heden met de koosnaam Richard the Lionheart te eren. Het speelt de Jodenhater in de kaart, dat Engeland in de tijd dat Richard op kruistocht was en vervolgens (mede dankzij zijn jongste broer) in Oostenrijkse gevangenschap verkeerde, door zijn tirannieke, geldbeluste en zeer onsympathieke broer John Lackland (Jan Zonder Land) werd geregeerd en uitgezogen. En dat vooral de strijd tegen de islamitische legerleider Saladin (die zich - in tegenstelling tot Richard I - in het door hem stukje bij beetje veroverde rijk tolerant opstelde tegen andersgelovigen zoals de Joden) een zeer spannend verhaal oplevert, dat spannende boeken, toneelstukken en films. Voor het moorddadige antisemitisme van de legendarische koning is daarin al lang geen plaats meer. Waardoor de demonische Jodenhater bijna net zo geliefd kon worden en blijven als de legendarische koning Arthur. En dat terwijl er tijdens de voor Joden verboden kroning in Westminster Abbey een vleermuis rond het hoofd van Richard Leeuwenhart fladderde. Voor de wel heel erg bijgelovige middeleeuwers die vleermuizen met de Duivel associeerden, een kwaad voorteken. 

Jan Zonder Land werd in zijn tijd ook wel met de Antichrist vergeleken. Hij werd zo genoemd omdat bij zijn geboorte al het land aan weerszijden van het kanaal al was vergeven aan zijn broers. Het verhaal van Robin Hood speelt zich in deze tijd af. Onder het bewind van deze Jan (de lievelingszoon van Henry II voor wie bij zijn geboorte geen land meer over was) zijn op een gegeven moment alle Engelse Joden gevangen gezet, gemarteld en gedwongen om als gemeenschap 60.000 zilveren marken op te hoesten. Nou ja, Robin Hood streed ook tegen de onrechtvaardige belastingen die Jan Zonder Land (mogelijk ter compensatie van het gebrek aan land) de onderdanen van zijn broer oplegde, zullen we maar zeggen. 

De eerste versies van het verhaal van Robin Hood zouden sterk antisemitische trekken hebben vertoond. Waarbij de Joden de rijken waren die door Robin ten behoeve van de armen werden bestolen. De legende zou in de 16e eeuw sterk zijn beïnvloed door een Calvinistische toneelschrijver die antisemitische teksten verving door antikatholieke propaganda, die inmiddels ook onder het tapijt is geveegd. 

De legendarische Leeuwenhart is formeel tien jaar koning van Engeland geweest. Van de periode heeft hij slechts zes maanden doorgebracht in zijn rijk aan beide zijden van het kanaal.

Edward I, de koning, die zo'n opvallend goedgunstig privilege aan de poorters van Den Briel heeft versterkt, heeft in 1290 geprobeerd om Engeland van het Joodse Gevaar te redden door radicaal al zijn Joodse onderdanen te verbannen. The 'Good King Edward' was daarmee niet toevallig in één klap verlost van de schuldenberg die de Kroon onder hemzelf en zijn voorgangers bij Joodse onderdanen had opgebouwd. Het betreffende Edict zou de hele Middeleeuwen blijven gelden.

Margaretha van York, een dochter van één van de 2 directe zijtakken (ook wel: zijlinies) York en Lancaster van het Huis Plantagenet heeft in de 15e eeuw, in de nadagen en zelfs na de ondergang van de heetgebakerde Engelse Plantagenets, op een wijze manier en [als geliefde stiefmoeder van gravin Maria van Bourgondie en schoonmoeder van een keizer nog over beduidende macht] beschikkende Vrouwe van Voorne geheerst. Bij de informatie over Voorne wordt de door 2 zijtakken van het huis Plantagenet uitgevochten War of the Roses en Vrouwe Margaretha van York aangestipt. De War of the Roses werd in 1485 gewonnen door de Tudors, die zowel verwant waren aan het Huis van York als aan het Huis van Lancaster.

Als het huis van Tudor nog zou bestaan, zou het zich erop kunnen beroepen, dat het ook een tijdlang over Den Briel  heeft geheerst in de persoon van Elizabeth I, nadat deze legendarische koningin haar 'beloved Brill' [net als Vlissingen en Fort Rammekens] in onderpand had gekregen; in ruil voor een forse lening aan de Republiek. Als de Engelse koningin eind maart 1572 niet had besloten, dat ze het wangedrag van een stelletje uit de opstandige Nederlanden afkomstige zeeschuimers meer dan zat was, had de wind waarschijnlijk niet richting Den Briel gestaan en hadden er op 1 april in Den Briel (zou moeten zijn: ten Briel) veel minder ramen worden gezeemd. (De Tudors lieten zich niet voorstaan op een demonische afstamming. Wel had het geslacht te lijden onder het onvermogen om lang genoeg levende troonopvolgers te verwekken. De oudste zoon van de eerste Tudor-koning stierf op jonge  leeftijd, waardoor de jongere Hendrik zijn vader moest opvolgen en gedwongen was om met de bruid van zijn overleden broer te trouwen (een soort incest, vonden velen). Vijf echtgenotes later (waarvan er twee waren geëxecuteerd en één in het kraambed gestorven) kon Hendrik VIII terugkijken op één ziekelijke zoon en twee gezonde dochters. De zoon, Edward VI, zou maar kort koning zijn en kinderloos sterven. Na zijn dood werd hij negen dagen lang opgevolgd door Lady Jane Grey, die weer werd opgevolgd door zijn katholieke halfzuster Mary die met koning Filips II van Spanje trouwde, maar geen kinderen van hem kreeg. Deze 'Bloody Mary' heeft veel protestants bloed vergoten, waaronder dat van Lady Jane Grey. Voor de executie van haar protestantse halfzuster Elizabeth schrok ze echter steeds terug. Opvolgster Elizabeth nam niet eens de moeite om kinderen te krijgen. Zij gaf er de voorkeur aan om als de 'Virgin Queen' (maagdelijke koningin) in de geschiedenisboeken te staan (al wordt en werd door velen aan die maagdelijkheid getwijfeld). Elizabeth werd noodgedwongen opgevolgd door de koning van Schotland, James I Stuart;  zoon van de onophoudelijk tegen haar protestantse, Engelse collega complotterende katholieke Mary, Queen of Scots die Elizabeth, na veel tegenstribbelen en met luid bejammerde gewetenswroeging, voor alle zekerheid toch maar een kopje kleiner had laten maken.  

      

Om de internationale verhoudingen te compliceren, beschouwden de Franse koningen uit het geslacht Plantagenet zichzelf als leenheren (KLIK HIER voor een toelichting van het begrip) van grote delen van het met Holland concurrerende graafschap Vlaanderen. En de graaf van Vlaanderen zag op zijn beurt weer Zeeland als een door Vlaanderen te vergeven leen.

Af en toe rees in Vlaanderen de gedachte, dat ook de rest van het door de heren van Voorne bestuurde rijk, de Zuid-Hollandse Eilanden, bij Zeeland zou horen (een misvatting die maar al te vaak door de huidige Nederlandse media wordt uitgedragen). Een beetje Frans leven in de Vlaamse brouwerij kwam de Hollandse graaf dus geregeld goed uit. 

Net zoals het Den Briel enerzijds niet altijd even slecht uitkwam wanneer de Vlaamse concurrentie een tijdlang wat minder goed bereikbaar waren. Terwijl men er zich al te zeer van bewust was, dat de havensteden Antwerpen en Brugge belangrijke handelspartners waren, die, althans voor middeleeuwse begrippen, makkelijk konden worden bevoorraad met in Den Briel 'aangelande' en 'gestapelde' goederen.   

De havenstad Den Briel, 'Morgensterre van Hollant', was natuurlijk toevallig ook de hoofdstad van het (bijna) geheel zelfstandige eilandenrijk waarover Catharina van Durbuy, de (heel misschien alleen maar platonisch bewonderde) vriendin van de bij het gewone volk geliefde maar in adellijke kringen om zijn seksuele appetijt beruchte Floris V, namens haar door de graaf als zijn eigen kind beminde zoon regeerde. 

(Als roddelende import-Briellenaar moet 'De STEEG' er rekening mee houden, dat Catharina ter plaatse een populair historische persoon is naar wie  - heel discreet indirect, via haar naamheilige - onder meer het Catharina Gasthuis en de voorganger van de huidige Catharijnekerk zijn  vernoemd.)