Blog
Den Briel & de Keltische connectie
Geplaatst op 16 september, 2016 om 8:28 |
Mede met dank aan de Romeinse schrijvers Plinius de Oudere (23 - 79 na Chr.) en Tacitus (56 - ca. 120 na Chr.) kan De STEEG melden, dat het noord-westen van het destijds nog complete eiland Voorne (dat bestond uit het huidige Voorne, Goeree-Overflakkee en het land onder het Haringvliet) in de Romeinse tijd onder meer werd bewoond door Frisiavones Helinio. Het tweede deel van de naam van deze zogenaamde "Kleine Friezen" (van wie niet vast staat of ze werkelijk aan de "Grote Friezen" uit het noorden des lands verwant waren) verwijst naar de Helius (ook wel: Helinium) of te wel: de monding van de (in de middeleeuwen: Brielse) Maas. In hetzelfde gebied woonden de Marsacii. Een stam, waarvan wordt verondersteld dat ze verwant waren aan de Kelten. Het is heel goed mogelijk, dat de naam van het met Den Briel versmolten, stokoude plaatsje Maarland niet - zoals de meest gangbare theorie luidt - Zeeland betekent, maar tot de Marsacii kan worden herleid. Misschien betekent de naam oorspronkelijk Land van de Marsaici. Het ligt m.i. voor de hand, dat de op Voorne woonachtige en Keltisch 'angehauchte' Marsacii ook verantwoordelijk zijn voor de van oorsprong Keltische benaming van Den Briel en voorganger Den Ouden Briel: Brogilo (een naam waarvan hedendaagse Gaelisch-sprekende Ieren en Schotten nog altijd alleen de B, de R, de I[E] en L zullen uitspreken). Let op: van de Marsacii is alleen de naam bekend die de Romeinen aan de stam hebben gegeven. We weten dus niet hoe ze zich zelf noemden. Dat deze op Voorne gesitueerde Keltische stam vermoedelijk als stichter en naamgever van Brogilo (spreek uit: Briel) heeft gefungeerd is een 'gezond verstand-conclusie' die volledig voor rekening komt van De STEEG. In de Romeinse tijd bestonden de Zuid-Hollandse Eilanden en Zeeland boven de Oosterschelde (waarvan de eerste aanzet circa 5500 voor Chr. is ontstaan) uit een in het westen door een duinenrij beschermde, aaneengesloten moerassige landmassa die in het noorden werd begrensd door de watervlakte van het Helinium en in het oosten door een rivier die de Striene werd genoemd. De naam van de rivier zou zijn afgeleid van het Latijnse woord 'stria', dat 'gleuf' of 'geul' betekent. (Deze destijds voor het handelsverkeer zeer belangrijke rivier is in de 15e eeuw om veiligheidsredenen van de kaart geveegd.) De toekomstige Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden waren niet onbewoond, toen de Romeinen het gebied aan hun rijk toevoegden. Het gebied werd bewoond door Kelten. Dit was een verzamelnaam, waarmee de Romeinen gemakshalve alle ten westen van de Rijn woonachtige Germanen aanduidden. Taalkundigen zullen zeggen dat de Romeinen het mis hadden. Kelten zijn waren en zijn mensen die een Keltische taal spreken; talen die heel erg afwijken van de Germaanse tak van de eveneens Indo-Germaanse talen als Duits, Nederlands en Engels. In het moderne Europa worden nog altijd Keltische talen gesproken in Ierland, Noord-Ierland, Schotland, het eiland Man, Wales, Cornwall, en Bretagne. Net als de langs de Vlaamse kust wonende Kelten vereerden de 'eeuwse en Zuid-Hollandse Kelten de godin Nehalennia, wier naam 'Zij die bij de zee is’ zou hebben betekent. In de naam van de godin vinden we de verwijzing naar het Keltische woord voor 'zee', terug in de 5 middelste letters van de naam. 'Halen' betekent 'zee'. (In het huidige Welsh staat 'halein' voor 'zout water' en 'heli' betekent 'zee' - bron: www.neerlandistiek.nl). In Nederland zouden we het Keltische woord voor 'zee' onder meer terug vinden in Helinium, de Romeinse naam voor de Maasmond (grofweg: het water dat bovenlangs Den Briel [Brogilo] en het dorp Oostvoorne richting zee stroomde), en een plaatsnaam als Hellevoetsluis (waar een scholengemeenschap Helinium heet. Mede doordat de Romeinen de neiging hadden om de goden van overwonnen volkeren te adopteren beperkte de verering van Nehalennia zich niet alleen tot de door Kelten bewoonde streken. Bovendien had je ook Kelten die ten oosten van de Rijn gingen wonen en de verering van hun godin meenamen naar hun nieuwe woonplaats. |
Categorieën: Ditjes & Datjes
Categorieën
/