Blog
Verzakte gevels en het belang van schone ramen
Geplaatst op 1 september, 2013 om 5:05 |
'De STEEG' kan bezorgde bezoekers geruststellen. Deze gevels mogen dan wel vervaarlijk naar voren hangen, maar in de meeste gevallen is er sprake van een bewuste keuze van de bouwers. Er zijn twee verklaringen voor de ogenschijnlijk verzakte gevels. Vroeger hadden veel panden een katrol hoog aan de gevel, zodat grote en zware dingen via de ramen naar een bovenverdieping konden worden getakeld. Dat ging makkelijker als de voorgevel naar voren helde. De tweede verklaring heeft met de Hollandse properheid te maken en speelt alleen bij huizen, waarvan de bouwheer zich ruiten van glas kon permitteren: een naar voren overhellende gevel houdt een deel van de regen van de ramen. Die ramen hoefden minder vaak worden gezeemd. Minder rijke mensen hadden ruitjes van aan elkaar genaaide varkensblazen, geolied papier of linnendoek. Armere mensen hadden helemaal geen ruiten in hun ramen. Die deden 's avonds gewoon de luiken dicht. De inmiddels tot Briellenaar genaturaliseerde 'Spaensche Smous' van 'De STEEG' (KLIK HIER) heeft een derde toepassing voor de ogenschijnlijk verzakte gevels gevonden. Vanwege een geografisch bepaalde, hartgrondige afkeer van nattigheid holt hij bij regen zo dicht mogelijk langs de muren om zich bij elke verzakte gevel verontwaardigd uit te schudden. Import-Briellenaren krijgen vaak vanaf hun eerste 1 April het gevoel, dat het zinloos is om binnen de vesting de ramen te zemen. Voor je het weet is het immers weer 1 april. Goed gezeemde ramen werden in vorige eeuwen in Brielle dermate belangrijk gevonden, dat de deftige stoepen van de meeste huizen in de Voorstraat (niet te verwarren met een trottoir voor algemeen gebruik, want daar deed men niet aan) van de stoep van de buren werden gescheiden door een stenen bank. In die bank zat een deksel. Onder dat deksel zat een koker die naar een waterput leidde. Op die koker kon een zuiger worden aangebracht, waarmee water kon worden omhoog gepompt, dat via een gat in de voorkant in een emmer kon worden opgevangen. Een drinkwaterleiding had men niet, maar dus wel een systeem om op comfortabele wijze de ramen te zemen. De banken waren in de tijd van kaarslicht en op peperdure walvisblubber brandende olielampen ideaal om bij mooi weer van het laatste dag- en avondlicht te genieten en met buren en voorbijgangers de laatste nieuwtjes uit te wisselen. In de Brielse binnenstad zijn de meeste panden niet op heipalen maar op koeienhuiden gebouwd. Soms ging een gevel wel degelijk verzakken. Als dat tijdens de bouw gebeurde, werd het gebouwde deel niet afgebroken, maar de rest van de gevel, ten opzichte van het verzakte deel, in een bepaalde hoek afgebouwd, die de verzakking zouden compenseren. Ook deze gevels staan eeuwen na de bouw nog altijd als een huis. De gevel van het pand, waarin 'De STEEG' formeel nog altijd tijdelijk is gevestigd, vormt een wel heel bijzonder geval. Op de begane grond hangt de voorgevel voorover. De voorgevel van de bovenetage is in vergelijking met de gevel van de begane grond 'loodrecht' gebouwd; staat grotendeels zoals een fatsoenlijke gevel hoort te staan, maar helt in de rechterbovenhoek duidelijk naar achteren. De beide winkelramen zijn ten opzichte van elkaar in rare hoeken aangebracht. Een en ander zou mogelijk de krachten moeten compenseren van het dijklichaam, waarin het pand (dat aan de zijde van de Venkelstraat ook nog een onderhuis telt) is gefundeerd. Ter hoogte van 'De STEEG' en de naburige panden van de Zeeman is duidelijk, dat de op de middeleeuwse Oostdijk gelegen Nobelstraat ter plekke een flauwe bocht maakt. Deze afwijkingen zijn helaas niet duidelijk op een foto vast te leggen. De onderstaande foto biedt een makkelijk te fotograferen voorbeeld van een waarschijnlijk doelbewust 'verzakt' gebouwde gevel op de hoek Nobelstraat/Zuidspuistraat. Een nauwelijks fotografisch vast te leggen voorbeeld van een schots en scheef gebouwde, middeleeuwse muur biedt de zijgevel van het uit de eerste helft van de 14e eeuw daterende pand op de hoek Turfkade/Zuidspuistraat |
Categorieën: Ditjes & Datjes
Categorieën
/